ولایت در قرآن کریم و سنت پیامبر صل الله علیه و آله (قسمت چهارم)
در غزوه تبوک
در صحیح بخاری و مسلم و مسند طلیاسی و احمدبن حنبل و سنن ترمزی و ابن ماجه و دیگر مصادر آمده که رسول خدا به علی علیه السلام فرموده است: أنتَ مِنّی بِمَنزلةِ هارونَ مِنْ مُوسی، اِلّاأنـّه لانَبیّ بَعدی. یعنی تو مرا به منزله هارونی برای موسی؛ با این تفاوت که پس از من دیگر پیامبری نخواهد بود.
صحیح بخاری باب مناقب علی بن ابی طالب،ج2،ص200-صحیح مسلم باب فضل علی بن ابی طالب ج7،ص120-صحیح ترمزی باب مناقب علی ج13،ص171 مسند طالیس ح205 و 209 و 213 ،ج1،ص28و29-مسند احمد ج1،ص170
ابن سعد در طبقاتش می نویسد: چون جنگ تبوک پیش آمد، رسول خدا به علی بن ابی طالب فرمود: یا باید من در مدینه بمانم یا تو، و چون علی را به جانشینی خود برگزید، خود به منظور پیکار با مشرکان بیرون شد.
پس از عزیمت پیامبر خدا، کسی گفت: رسول خدا علی را به سبب کار ناخوشایند که از او سرزده بر جای گذاشته است! این سخن چون به گوش علی رسید خود را به رسول خدا رسانید؛ و به پیامبر عرض کرد شنیده ام کسی شایع کرده که به سبب خطایی که از من سر زده، آزرده خاطر شده ای و مرا به جای گذاشته ای! رسول خدا تبسمی کرد و فرمود: علی! نمی خواهی تو مرا به منزله هارون برای موسی باشی. با این تفاوت که تو پیامبرخاتم نیستی؟ امام پاسخ داد: دوست دارم ای رسول خدا. و پیامبر خاتم فرمود: مقام و منزلت تو آن چنا ن است
طبقات ابن سعد ج3 ق1 ص15، مجمع الزوائد هیثمی ج9،ص111
مراد و مقصود پیامبر خاتم از بکار بردن لفظ منی در احادیث دیگر آشکار می شود. و آن اینکه هارون در پیامبری شریک حضرت موسی، و در امر تبلیغ احکام الهی یار و همکار او بوده است. علی علیه السلام هم به استثنای نبوت و پیامبری تنها یار و همکار پیامبر خاتم در امر تبلیغ احکام الهی است.
رسول خدا منظور از منی را در سخنانش در روز عرفات در حجه الوداع آشکارا بیان کرده است:
عَلِيٌّ مِنِّي وَ أَنَا من عَلِيٌّ وَ لاَ يُؤَدِّي عَنِّي إِلاَّ أَنَا أَوْ عَلِيٌّ. یعنی علی از من است و من از علی و وظیفه مرا بجز خودم یا علی کس دیگر انجام نمی دهد.
ابن ماجد در کتاب المقدمه، باب فضائل الصحابه ص92، از جلد اول سنن آورده است-مناقب ترمزی ج3،ص169،ح2531-کنزالعمال ج6/153-مسند احمد بن حنبل ج4/164
منظور رسول خدا از بکار بردن لفظ منی در این جا به روشنی بیان فرمودند که علی در مقام تبلیغ احکام الهی به مکلفین به منزله پیامبر خاتم است.